Przejdź do zawartości

Andrzej Dzięga

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Andrzej Dzięga
Ilustracja
Andrzej Dzięga (2021)
Herb duchownego Dominus Jesus
Panem jest Jezus
Kraj działania

Polska

Data i miejsce urodzenia

14 grudnia 1952
Radzyń Podlaski

Arcybiskup metropolita
szczecińsko-kamieński
Okres sprawowania

2009–2024

Biskup diecezjalny sandomierski
Okres sprawowania

2002–2009

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Prezbiterat

11 czerwca 1977

Nominacja biskupia

7 października 2002

Sakra biskupia

24 listopada 2002

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Srebrny Krzyż Zasługi Krzyż Komandorski Orderu Węgierskiego Zasługi (cywilny)
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Sukcesja apostolska
Data konsekracji

24 listopada 2002

Miejscowość

Sandomierz

Miejsce

katedra sandomierska

Konsekrator

Józef Kowalczyk

Współkonsekratorzy

Józef Życiński
Wacław Świerzawski

Ilustracja
Andrzej Dzięga (2009)
pułkownik pułkownik
Data i miejsce urodzenia

14 grudnia 1952
Radzyń Podlaski

Siły zbrojne

Siły Zbrojne RP

Andrzej Dzięga (ur. 14 grudnia 1952 w Radzyniu Podlaskim) – polski duchowny rzymskokatolicki, doktor habilitowany nauk prawnych, pułkownik Wojska Polskiego, dziekan Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w latach 1999–2003, biskup diecezjalny sandomierski w latach 2002–2009, arcybiskup metropolita szczecińsko-kamieński w latach 2009–2024, od 2024 arcybiskup senior archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Młodość i wykształcenie

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 14 grudnia 1952 w Radzyniu Podlaskim. Pochodzi z rodziny liczącej pięcioro dzieci, spośród których trzech braci zostało duchownymi. W 1971 ukończył liceum ogólnokształcące w Radzyniu Podlaskim i zdał egzamin dojrzałości[1].

W latach 1971–1977 studiował w Wyższym Seminarium Duchownym w Siedlcach[2]. Święceń prezbiteratu udzielił mu 11 czerwca 1977 biskup diecezjalny siedlecki Jan Mazur[3]. Od 1978 do 1980 był słuchaczem Zaocznego Studium Pastoralnego na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W latach 1982–1985 odbył studia na Wydziale Prawa Kanonicznego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, które ukończył z licencjatem. Doktorat z nauk prawnych w zakresie prawa kanonicznego uzyskał w 1988 na podstawie dysertacji Recepcja myśli Giuseppe Chiovendy w kościelnym procesie ustnym[2].

Prezbiter

[edytuj | edytuj kod]

W latach 1977–1978 pracował jako wikariusz w parafii w Malowej Górze, następnie w latach 1978–1982 w Radoryżu Kościelnym[1][4].

W latach 1987–1989 był notariuszem Sądu Biskupiego siedleckiego, następnie w latach 1989–2002 sędzią tego sądu. Ponadto w latach 1992–1995 pełnił funkcję kanclerza Kurii Biskupiej Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego w Warszawie, a w latach 1993–2002 wikariusza sądowego biskupa drohiczyńskiego. Od 1989 do 1991 był wicepostulatorem w procesie beatyfikacyjnym Męczenników Podlaskich, zaś od 1994 do 1997 promotorem I Synodu Diecezji Drohiczyńskiej[2].

Otrzymał godności kanonika gremialnego Kapituły Katedralnej w Drohiczynie oraz kapelana honorowego Jego Świątobliwości[5].

Działalność naukowo-dydaktyczna

[edytuj | edytuj kod]

Był wykładowcą Wyższego Seminarium Duchownego w Drohiczynie[6]. W 1989 został pracownikiem naukowo-dydaktycznym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Podjął się prowadzenia wykładów z przedmiotów z zakresu kościelnego prawa procesowego i polskiego prawa rodzinnego. W 1995 na podstawie rozprawy Strony sporu w kanonicznym procesie o nieważność małżeństwa uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk prawnych[2]. W 1998 objął stanowisko profesora nadzwyczajnego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego[1]. W latach 1996–2008 pełnił funkcję kierownika Katedry Kościelnego Prawa Procesowego[2]. Od 1996 do 2001 był kuratorem Katedry Kościelnego Prawa Małżeńskiego i Rodzinnego, zaś w 2001 został kuratorem Katedry Kościelnego Prawa Karnego. W latach 1996–1999 sprawował urząd prodziekana Wydziału Prawa Kanonicznego i Świeckiego, następnie w latach 1999–2003 był dziekanem Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji[7]. W 2009 został kierownikiem Katedry Prawa Rodzinnego i Praw Rodziny[8].

Został członkiem Stowarzyszenia Kanonistów Polskich[4]. Objął funkcje redaktora serii wydawniczej „Kościelne Prawo Procesowe. Materiały i studia”[5] i członka rady naukowej kwartalnika „Prawo i Więź”[9].

Biskup

[edytuj | edytuj kod]

7 października 2002 papież Jan Paweł II mianował go biskupem diecezjalnym diecezji sandomierskiej[10][4]. 24 listopada 2002 odbył ingres do katedry w Sandomierzu, gdzie otrzymał święcenia biskupie[11]. Konsekrował go arcybiskup Józef Kowalczyk, nuncjusz apostolski w Polsce, w asyście Józefa Życińskiego, arcybiskupa metropolity lubelskiego, i Wacława Świerzawskiego, biskupa seniora sandomierskiego[3]. Na swoje dewizę biskupią wybrał słowa „Dominus Jesus” (Panem jest Jezus)[12]. Będąc biskupem sandomierskim, zainicjował środowiskowe pielgrzymki do sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego. Ogłosił w diecezji sandomierskiej w 2005 Rok Rodziny. Udzielił również poparcia inicjatywie parlamentarnej mającej na celu wprowadzenie do Konstytucji RP zapisu o ochronie życia człowieka od poczęcia do naturalnej śmierci[1]. W 2009 ustanowił nagrodę „Protector Vitae” dla obrońców życia poczętego w diecezji sandomierskiej[13].

21 lutego 2009 papież Benedykt XVI mianował go arcybiskupem metropolitą szczecińsko-kamieńskim[14][15]. Urząd objął kanonicznie 31 marca 2009[16], natomiast ingres do archikatedry św. Jakuba Apostoła w Szczecinie odbył 4 kwietnia 2009[17][18]. 29 czerwca 2009 odebrał z rąk Benedykta XVI paliusz metropolitalny[19]. Jako arcybiskup metropolita szczecińsko-kamieński objął również urząd wielkiego kanclerza Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Szczecińskiego[1]. W latach 2020–2021 do Nuncjatury Apostolskiej w Polsce wpłynęły co najmniej cztery zawiadomienia o jego zaniedbaniach w sprawach dotyczących wykorzystywania seksualnego małoletnich przez podległych mu księży w diecezji sandomierskiej i archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej oraz zarządzania archidiecezją[20]. W następstwie przeprowadzonego dochodzenia kanonicznego, szczególnie na podstawie przepisów motu proprio Vos estis lux mundi[21], 24 lutego 2024 papież Franciszek przyjął jego rezygnację z funkcji arcybiskupa metropolity szczecińsko-kamieńskiego[22] i ustanowił biskupa diecezjalnego koszalińsko-kołobrzeskiego Zbigniewa Zielińskiego administratorem apostolskim sede vacante archidiecezji[23].

W ramach Konferencji Episkopatu Polski objął funkcje przewodniczącego: Komisji ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego, Komisji Mieszanej Biskupi – Wyżsi Przełożeni Zakonni oraz Rady Prawnej. Ponadto został członkiem: Rady Stałej, Komisji Wspólnej Przedstawicieli Rządu RP i KEP, Komisji Rewizyjnej, Rady ds. Rodziny, a także Zespołu ds. Duszpasterskiej Troski o Radio Maryja[2].

Był współkonsekratorem podczas sakr biskupa pomocniczego lubelskiego Artura Mizińskiego (2004), biskupów pomocniczych zielonogórsko-gorzowskich: Tadeusza Lityńskiego (2012) i Adriana Puta (2022), a także biskupa pomocniczego szczecińsko-kamieńskiego Henryka Wejmana (2014)[3].

W 2002 został mianowany podpułkownikiem[11], w 2009 został awansowany do stopnia pułkownika[24].

Odznaczenia i wyróżnienia

[edytuj | edytuj kod]

Postanowieniem prezydenta RP Andrzeja Dudy z 20 grudnia 2017 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderem Odrodzenia Polski[25][26]. W okresie pracy w Ordynariacie Polowym Wojska Polskiego otrzymał Srebrny Krzyż Zasługi oraz brązowy medal „Za zasługi dla obronności kraju”[5]. Został również odznaczony węgierskim Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi[27].

W 2006 z nadania Burmistrza Sandomierza otrzymał Honorowe Wyróżnienie „Bene Meritus”[28].

W 2014 otrzymał tytuł doktora honoris causa Katolickiego Uniwersytetu Pétera Pázmánya w Budapeszcie[29].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e M. Kołodziejczyk. „Polska może być Boża i Radzyń może być Boży”. Ksiądz Arcybiskup Andrzej Dzięga. „Radzyński Rocznik Humanistyczny”. T. 8/2010, s. 297–305. RaSIL. ISSN 1643-4374. [dostęp 2013-06-19]. 
  2. ↑ a b c d e f Nota biograficzna Andrzeja Dzięgi na stronie diecezji sandomierskiej. sandomierz.opoka.org.pl (arch.). [dostęp 2015-01-21].
  3. ↑ a b c Andrzej Dzięga. catholic-hierarchy.org. [dostęp 2022-08-13]. (ang.).
  4. ↑ a b c Ks. Andrzej Dzięga nowym biskupem diecezji sandomierskiej (biogram). ekai.pl (arch.), 2002-10-07. [dostęp 2018-07-10].
  5. ↑ a b c M. Kołodziejczyk. Nowy biskup sandomierski. „Niedziela”. Nr 47/2002. ISSN 0208-872X. [dostęp 2013-06-19]. 
  6. ↑ J. Łoniewski. 45 lat Wyższego Seminarium Duchownego w Drohiczynie (1951–1996). „Studia Teologiczne Białystok – Drohiczyn – Łomża”. T. 15 (1997). s. 225–243. ISSN 0239-801X. [dostęp 2018-04-10]. 
  7. ↑ Kim jest abp Andrzej Dzięga?. ekai.pl (arch.), 2009-02-21. [dostęp 2018-07-10].
  8. ↑ Nota biograficzna Andrzeja Dzięgi na stronie Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. kul.pl (arch.). [dostęp 2016-02-28].
  9. ↑ Rada naukowa. prawoiwiez.edu.pl (arch.). [dostęp 2018-10-22].
  10. ↑ Rinuncia del Vescovo di Sandomierz (Polonia) e nomina del successore. press.vatican.va, 2002-10-07. [dostęp 2014-05-04]. (wł.).
  11. ↑ a b Nuncjusz konsekrował nowego biskupa sandomierskiego. ekai.pl (arch.), 2002-11-24. [dostęp 2018-07-10].
  12. ↑ Andrzej Dzięga na stronie Konferencji Episkopatu Polski. episkopat.pl. [dostęp 2024-08-17].
  13. ↑ W skrócie. „Przewodnik Katolicki”. Nr 2/2009. s. 13. ISSN 0137-8384. 
  14. ↑ Rinuncia dell’Arcivescovo Metropolita di Szczecin-Kamień (Polonia) e nomina del successore. press.vatican.va, 2009-02-21. [dostęp 2014-05-04]. (wł.).
  15. ↑ Komunikat Nuncjatury – arch. szczecińsko-kamieńska. episkopat.pl (arch.), 2009-02-21. [dostęp 2014-05-04].
  16. ↑ Kanoniczne objęcie Archidiecezji przez nowego Arcybiskupa Metropolitę. szczecin.kuria.pl. [dostęp 2013-06-19].
  17. ↑ Ingres Arcybiskupa Metropolity Andrzeja Dzięgi. szczecin.kuria.pl. [dostęp 2013-06-19].
  18. ↑ Ingres abp. Andrzeja Dzięgi, metropolity szczecińsko-kamieńskiego. ekai.pl (arch.), 2009-04-04. [dostęp 2018-07-10].
  19. ↑ O posłudze kapłańskiej i biskupiej. ekai.pl (arch.), 2009-06-29. [dostęp 2018-07-10].
  20. ↑ Z. Nosowski: Trwa kościelne dochodzenie w sprawie zaniedbań abp. Andrzeja Dzięgi. wiez.pl, 2021-01-22. [dostęp 2024-02-24].
  21. ↑ Wyjaśnienia związane z rezygnacją arcybiskupa szczecińsko-kamieńskiego. nuncjatura.pl, 2024-02-26. [dostęp 2024-02-26].
  22. ↑ Rinuncia dell’Arcivescovo Metropolita di Szczecin-Kamień (Polonia). press.vatican.va, 2024-02-24. [dostęp 2024-02-24]. (wł.).
  23. ↑ Komunikat Nuncjatury Apostolskiej w Polsce: Ojciec Święty przyjął rezygnację abp. Andrzeja Dzięgi. episkopat.pl, 2024-02-24. [dostęp 2024-08-17].
  24. ↑ Abp Andrzej Dzięga otrzymał awans na stopień pułkownika. ekai.pl (arch.), 2009-06-08. [dostęp 2018-07-10].
  25. ↑ M.P. z 2018 r. poz. 154 – pkt 2. [dostęp 2020-11-09].
  26. ↑ Odznaczenia państwowe dla zasłużonych w służbie państwu i społeczeństwu. prezydent.pl, 2018-10-09. [dostęp 2018-10-20].
  27. ↑ Arcybiskup Andrzej Dzięga uhonorowany węgierskim odznaczeniem państwowym. rp.pl (arch.), 2017-03-16. [dostęp 2018-07-10].
  28. ↑ Ks. prof. dr hab. Andrzej Dzięga, biskup sandomierski. sandomierz.pl (arch.). [dostęp 2021-11-19].
  29. ↑ Arcybiskup Andrzej Dzięga Doktorem Honoris Causa Katolickiego Uniwersytetu w Budapeszcie. szczecin.kuria.pl, 2014-09-16. [dostęp 2014-11-30].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Biskupi sandomierscy
Biskupi diecezjalni
Biskupi pomocniczy
Biskupi szczecińsko-kamieńscy
Biskupi diecezjalni
pomorscy
Biskupi diecezjalni
kamieńscy
Biskupi diecezjalni
szczecińsko-kamieńscy
Biskupi pomocniczy
Laureaci Nagrody im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego Prymasa Tysiąclecia
do 2019
lata 20. XXI wieku
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Andrzej_Dzięga&oldid=74579506”